Droog en zonnig weer met wat wind erbij bij mensen die gevoelig zijn voor stuifmeel of pollen van Berken tot hooikoortsachtige klachten leiden. Hoelang duurt het ongeveer voordat alle Berken in Nederland bloeien en weer uitgebloeid zijn? Normaal gesproken schuift de bloeigolf in twee weken over het land van zuid naar noord, maar het kan ook korter zijn; dit hangt helemaal af van de weersomstandigheden.
Het al dan niet bloeien zegt ook nog niet alles over het aantal pollen dat vrijkomt en daarmee bepalend is voor de uiteindelijke concentratie. Elke boom is een puntbron. Niet alle bomen bloeien tegelijk. Daar zit een tijdsverschil in dat biologisch natuurlijk uitgekiend en handig is voor het bevruchten van voldoende eicellen in de vrouwelijke bloeiwijzen. Dat betekent voor hooikoortspatiënten een langere tijd van blootstelling. In Maastricht staan momenteel een paar Berken in bloei, er staan er duizenden, de meeste zijn nog niet zo ver. Er zijn een aantal verschillende soorten Berken. De Ruwe en Zachte berk bloeien ongeveer tegelijkertijd. De kweekproducten kunnen daar een beetje van afwijken en bijvoorbeeld wat later bloeien.
Berken zijn bomen die tot het geslacht Betula horen. De bomen van dit geslacht komen verspreid voor over het noordelijk halfrond: ze zijn uiterst winterhard. Ze zijn de enige boomsoorten die van nature voorkomen op Groenland en IJsland. Berken zijn pioniersplanten. Kenmerkend voor berken is het in horizontale banden afbladderen van de bast op de stam. De nieuwe bast is soms wit, maar kan afhankelijk van de soort ook rood of zoals bij de meeste soorten bruin zijn.
Pollentellingen van Berk
Overzicht van de pollentellingen van de afgelopen jaren, elk jaar verloopt weer anders. Door in de legenda op de betreffende jaren te klikken verdwijnt het betreffende jaar, zodat makkelijk de afzonderlijke jaren bekeken kunnen worden.
De pieken en dalen zijn grotendeels te verklaren door het weer, dat is in onderstaande grafiek geïllustreerd. In het groen de pollentellingen van 2019. Regen wast het pollen uit de lucht. In koudere en vochtigere perioden is de pollenconcentratie laag.
cartoon: Maarten Claassen
De bloei van Berken in Europa
Het SILAM model (System for Integrated modeLling of Atmospheric composition) is op het gebied van pollen één van de belangrijkste modellen en is afkomstig van het Finse Meteorologisch Instituut (FMI). Naast het berkenpollen wordt er in dit model ook gekeken naar het stuifmeel van de els en olijf, naar grassen en qua kruiden naar bijvoet en ambrosia. Het model gebruikt de weersgegevens van het ECMWF (European Centre for Medium-Range Weather Forecasts) in combinatie met o.a. de pollentellingen en vegetatiekaarten. Het model kijkt drie dagen terug en vier dagen vooruit.
Klik op de kaart van de bloei van Berken in Europa voor het live-model:
Op de animatie is te zien waar in Europa de Berken bloeien en of deze mogelijk ook in Nederland terecht kunnen komen. Bij ideale omstandigheden kan het pollen wel zo'n 1000 kilometer afleggen. Deze aanvoer vanuit het buitenland zal echter maar een relatief klein van de totale pollendruk uitmaken. Uit Belgisch onderzoek blijkt dat dit gemiddeld over de afgelopen 10 jaar minder dan 10% van de eigen pollenproductie bedraagt.
